Co każda dziewczyna wiedzieć powinna, kiedy staje się kobietą

Gościem Krystyny Bochenek i Czytelników naszej gazety jest prof. dr hab. n. med. Krzysztof Sodowski, ginekolog położnik, prezes Śląskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Dzisiejszy odcinek adresujemy do naszych najmłodszych Czytelniczek. Za tydzień napiszemy o menopauzie i problemach zdrowia intymnego kobiety w wieku dojrzałym.

I miesiączka występuje zwykle u dziewcząt w Europie pomiędzy 13. a 16. rokiem życia

Zdarzają się jednak miesiączki u dziewcząt nawet 8-9-letnich. Jeżeli u takiej dziewczynki nie obserwuje się żadnych innych niepokojących dolegliwości - nie ma powodów do obaw, po prostu organizm wyjątkowo wcześnie zaczął dojrzewać. Są powody do zmartwienia natomiast wtedy, kiedy dziewczyna kończy 17. rok życia, a nie miała jeszcze pierwszej miesiączki.

Lista chorób, które powodują brak wystąpienia miesiączki jest wiele

Najczęściej powodem takiej sytuacji bywają wady rozwojowe, np. brak macicy, a czasami nawet brak pochwy. Jeżeli zatem miesiączka się nie pojawia, bezwzględnie trzeba udać się do lekarza ginekologa, który najpewniej wykona wtedy badanie USG, a jeśli to nie da odpowiedzi na pytanie o brak miesiączki - zleci badanie hormonalne.

Na pierwsze badanie ginekologiczne dziewczyna powinna się zgłosić pomiędzy 16. a 18. rokiem życia

Ta granica może przesunąć się w dół, jeśli dziewczyna wcześniej zaczyna życie seksualne (obecnie są to nawet 13-14-letnie dziewczęta). U kobiet które nie współżyły,wykonujemy tylko badanie ultrasonograficzne. Dwa lata od pierwszego kontaktu seksualnego każda kobieta powinna mieć także wykonywane badanie cytologiczne. Jedną z chorób, która często występuje u dziewcząt, które nie zaczęły jeszcze współżycia seksualnego - jest zakażenie pochwy.

Czasami - np. z powodu choroby - do ginekologa trzeba udać się wcześniej

Bywa, że przytrafia się ono nawet dziewczynkom w wieku przedszkolnym (można je nabyć np. na basenie). Zakażeniu towarzyszą bardzo przykre dolegliwości: świąd, uczucie dyskomfortu, zaczerwienienie warg sromowych, czasami dochodzą do tego upławy.

Typowe badanie ginekologiczne nie jest konieczne. W takiej sytuacji lekarz-ginekolog najpewniej zrobi wymaz na posiew, co następnie umożliwi celowane leczenie odpowiednim preparatem.

Dla kogo szczepionka HPV?

HPV - to szczepionka dla dziewcząt, zabezpieczająca prawie w 90 proc. przed rakiem szyjki macicy. Żeby jednak była skuteczna, trzeba zaszczepić dziewczynkę przed pierwszym kontaktem płciowym, tj. około 13. roku życia. Aby wytworzyć odpowiedni poziom przeciwciał, musi zostać podana trzykrotnie: każda z trzech dawek kosztuje 500 zł. To stosunkowo nowa szczepionka, więc uboczne efekty jej działania nie są jeszcze dostatecznie zbadane, ale uważa się ją za bardzo bezpieczną.

Niektóre państwa europejskie, np. Francja, Niemcy stworzyły specjalne programy, w ramach których szczepienie przeciwko wirusowi HPV refunduje się wszystkim uczennicom w szkołach podstawowych. W USA szczepionka przeciw HPV jest tak rozpowszechniona, a opinia społeczna tak do niej przekonana, że kupują ją rodzice lub dziadkowe jako prezent z okazji urodzi lub jako prezent komunijny. W Polsce świadomość na ten temat jest nikła. Tymczasem rak szyjki macicy to jedna z najgroźniejszych chorób, która rozwija się bardzo podstępnie, daje dość szybko przerzuty, i która jest przyczyną śmierci bardzo wielu młodych kobiet (nowotwór III dekady życia).

Ze statystyk wynika, że ok. 75 proc. aktywnych seksualnie kobiet na pewnym etapie swojego życia ulega zakażeniu wirusem HPV. U 80 proc. przypadków wirus zwykle ustępuje samoistnie po kilku miesiącach, jednak forma przewlekła zakażenia dotyczy 20 proc. kobiet. Ryzyko zachorowania na raka szyki macicy w tej grypie zwiększa się siedmiokrotnie. Szczyt wykrycia zakażeniem wirusem HPV przypada między 15 a 25 rokiem życia, natomiast szczyt wykrywalności zachorowania na raka szyjki macicy przypada miedzy 40 a 55 rokiem życia. Na raka szyjki macicy umiera codziennie 5 Polek.

Prof. dr hab. n. med. Krzysztof Sodowski jest kierownikiem Kliniki Ginekologiczno-Położniczej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Szpitalu Miejskim w Rudzie Śląskiej.

W 1979 r. ukończył Śląską Akademię Medyczną (średnia ocen 4,5). Przez 17 lat pracował w kierowanej przez prof. Lecha Dzieciuchowicza Klinice Ginekologiczno-Położniczej ŚAM. "Opuścił" Śląską Akademię Medyczną na 7 lat, by pracować na stanowisku ordynatora oddziału ginekologiczno-położniczego w Szpitalu Miejskim w Rudzie Śląskiej. Na oddziale kilka lat temu powołano Klinikę Ginekologii i Położnictwa, której jest kierownikiem.
W roku 1988 obronił doktorat, a w 2001 r. pracę habilitacyjną na Akademii Medycznej w Poznaniu, której tematem był rak jajnika, jeden z trudniejszych do rozpoznania nowotworów.

Praca naukowa dr. hab. n. med. K. Sodowskiego skupia się głównie wokół onkologii, raka jajnika oraz diagnostyki ultrasonograficznej i prenatalnej. Jest m.in. wiceprezesem sekcji ultrasonografii Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, uznanym autorytetem w dziedzinie ginekologii i położnictwa oraz medycyny prenatalnej. Jest autorem kilkudziesięciu samodzielnych publikacji naukowych oraz współautorem kilku podręczników z zakresu ultrasonografii ginekologiczno-położniczej oraz położnictwa i ginekologii. W swojej karierze zawodowej odbył staże zagraniczne m.in. w Londynie, Chicago i Oslo. Wychował grono kilkunastu specjalistów.

Żona dr. Sodowskiego jest lekarzem, pracownikiem naukowym Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Mają dwóch synów. Starszy jest lekarzem ginekologiem, młodszy studiuje prawo na Uniwersytecie Katalońskim w Barcelonie.

Nasz gość nie wyobraża sobie życia bez sportu. Dzień zaczyna od pływania na basenie. Lubi też jeździć na nartach. W sportowej pasji towarzyszą mu synowie.