Czy wyobrażacie sobie, jakby wyglądało nasze miasto, gdyby nie działalność hrabiostwa Ballestremów? Jedno jest pewne - Ruda Śląska nie miałaby szans na to, by stać się potęgą przemysłową. Symbolem tego jest elektrociepłownia "Mikołaj" w Rudzie. Dokładnie 27 sierpnia będziemy obchodzili setną rocznicę jej uruchomienia. Pasjonat Rudy Śląskiej, Stanisław Stryj od lat śledzi historię tego obiektu. Dziś przedstawiamy Wam najważniejsze momenty w dziejach "Mikołaja" oraz ludzi, którzy przyczynili się do jego rozwoju.
Ojczyzna górnictwa
Górnictwo najwcześniej pojawiło się właśnie u nas, w Rudzie Śląskiej. Tutaj też powstała najstarsza na Górnym Śląsku kopalnia "Wawel". I to właśnie z naszym miastem związany był ród Ballestremów, którzy wraz z Donnersmarckami, Schaffgotschami i Stechowami należeli do ówczesnych potentatów przemysłowych.
Stanisław Stryj w swojej książce "W Rudzie Na Górnym Śląsku czyli Zakład Górniczy Mikołaj Hrabiego Franciszka Ballestrema" przytacza: "Do rody Ballestremów należały dobra ziemskie Górnego i Dolnego Śląska oraz nadania górnicze w rejonie Rudy i Biskupic. Były tam eksploatowane kopalnie Brandenburg, Wolfgang i Graf Franz w Rudzie oraz kopalnia Castellengo z Rokietnicy".
Prezent na Złote Gody
To jednak nie wszystko. - W roku 1908 hrabiowska para Joanna Jadwiga i Franciszek Karol von Ballestrem obchodzili Złote Gody pożycia małżeńskiego - opowiada Stanisław Stryj. - To w tym roku podjęto decyzję o budowie nowego, najbardziej nowoczesnego Zakładu Górniczo-Energetycznego "Graf Franz Grube".
I tak, rozpoczęło się projektowanie i budowa kolejnego dzieła Ballestremów. W nowym zakładzie znalazły się: elektrownia "Nikolaus" ("Mikołaj"), szyb i elektryczne urządzenia wyciągowe "Nikolaus", a także koksownia "Wolfgang".
Po zakończeniu wszystkich robót Królewski Rejonowy Urząd Rejonu Kopalń Bytom Południe zawnioskował do Królewsko Pruskiego Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu o wydanie zezwolenia na uruchomienie urządzeń.
Stanisław Stryj przypomina historyczny moment uruchomienia "Mikołaja": "Kotłownię i pierwsze trzy kotły uruchomiono i oddano do eksploatacji (...) 27 sierpnia 1912 roku".
- Nowy szyb "Nikolaus" wydrążono do głębokości 465,96 metrów. Równolegle trwały prace budowlane elektrowni i maszyny wyciągowej - dopowiada pasjonat historii Rudy Śląskiej.
To oznacza, że za trzy dni minie sto lat odkąd uruchomiono elektrociepłownię "Mikołaj". Natomiast, rok później - 9 lipca 1913 roku do użytku oddano urządzenia wyciągowe oraz szyb "Mikołaj".
Na tym nie koniec historii. Bowiem w związku z coraz większym zapotrzebowaniem na energię elektryczną (jej odbiorcami były oddziały kopalni i nowo uruchomiona koksownia "Walenty"), w 1915 roku rozbudowano halę maszyn w elektrowni "Mikołaj", a w1927 roku rozbudowano kotłownię.
- To był pierwszy zakład górniczy na Śląsku i w Polsce, który miał własną elektrownię, a urządzenia były wyposażone w napędy elektryczne - podkreśla Stanisław Stryj.
Pokochali Rudę
Pieczę nad dobrami Ballestrema w Rudzie sprawował dr inż. Franz Pieler. Generalnym dyrektorem został mianowany już w 1885 roku. U Ballestremów pracował aż do śmierci, czyli do roku 1910. Następnie jego funkcje przejął brat - także Franz Pieler.
Potomkowie Pielerów mogą być dumni ze swoich przodków. Szefowanie zakładom Ballestrema nie było jednak ich jedynym sukcesem w dorobku.
Pierwszy z braci w 1883 roku stworzył lampę alkoholową, dzięki której możliwe było wykrycie metanu i dwutlenku węgla w kopalniach. Zaś w 1990 roku w Berlinie hrabiemu Franzowi Ballestremowi oraz dr Franzowi Pielerowi nadano Młotki Górnicze, które były przyozdobione 180 brylantami, 37 rubinami, 6 szmaragdami i 44 szlachetnymi kamieniami.
I dlatego, choć minęło już sto lat, to mieszkająca w Niemczech rodzina Pielerów, nadal czuje się związana z naszym miastem.
- Nie znam Rudy Śląskiej, ani jej historii, ale ta jedna wizyta sprawiła, że miasto mnie zainteresowało, a ludzie zachwycili - mówił nam, podczas odwiedzin Bernhard Bhiel, potomek Pielerów.
Jeżeli zaś chodzi o samą elektrownię to urządzenia wyciągowe i szybowe działały do 2000 r. Natomiast "Mikołaj" po modernizacjach, pod zarządem Zespołu Ciepłowni Przemysłowych Carbo Energia nadal pracuje.
Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?