Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

150 lat Ficinusa przedstawiono za pomocą fraszek

Magdalena Mikrut-Majeranek
Marek Judycki
Zabytkowe osiedle robotnicze "Ficinus" w Rudzie Śląskiej w tym roku będzie obchodziło wyjątkowy jubileusz. Kolonia ta ma już 150 lat. Z tej okazji Bronisław Wątroba, fraszkopisarz, animator kultury i popularyzator śląskiej mowy oraz numizmatyk przygotował rymowanki, natomiast ilustracjami opatrzył je Marek Judycki.

Ficinus – Kubiny - rymowanki
Ficinus 1867

Bergmōnōm ze gruby te dōmki stowiajōm
Kamiyń zamiost cegły, jo przeca niy wajōm
Łod zadku chlywiki - szło cosik uchować
Dyć na "Gottessegen" ciynżko arbajtować.

Viyr-ecki "Siwy"

Jo byda z tobōm tu cołkym szczyry
Wiyrek mo kontōw niy yno sztyry
Znała "Siwego" Laura chnet cało
I we Walcwerku ło niym huczało
Na dwōch Werdōnach był popularny
Choć na Nowy Wsi wiōd żywot marny
We Mrōwczy Gōrce lepi z niym było
Na Ficinusie mu sie szczyńściyło
Ryndorf to jego dziupla dostatnio
W pośrodku Wiyrka miyszkoł łostatnio
Potym żech straciōł z nim jakoś kontakt
Ponoć sie miyszko teroz na Kōntach
Na setki "Siwych" jednak liczyli
Ło kogo idzie? Durś mi sie myli.


Trza promocyji
Ficinusowi
I kōmedyji?!
Ktoś tako powiy?
Coby tam kuknōńć byliście radzi
Wystawa! Festyn! -Nic niy zawadzi!


Sie na Ficinusie
sōm Ficinus błōnko?
Dyć raduje tu sie
-piōro w tincie tōnko
Możno szkryfnie ło tym jako piyrwyj żyło
W sztyry familije - tōż ciekawie było.


Plac mały, chlywiki
Dali kōncek pola
Na grubie wyćwiki
Dyć co tu - pochwola
Niy darmo trza wōnglo, niy darmo robota
Kej żeś z Ficinusa toś chopym w galotach.
"Kolanijo Ficinus"

Tako piyrwyj mianowano
Tako dzisioj w gowie driny
Piłsudskiego tyż jyj dano
Dyć terozki już Kubiny.
Elwry z Ficinusa

Elwry z Ficinusa we szynku chlapali
By łostatni grosik Żydowi "łoddali"
Biydnie ze poletka familijo żyła
Szczyńściym sie i kriza we kōńcu straciyła.
Za wanielikym
Dyć za wanielikym Ficinus znojdziecie
Kaj sztrasa Kubiny pewnikym kukniecie
Niydowno w riunie - terozki blysnyło
Trza jeszcze ździybeczo coby mustrym było.
"Uchodzki"

Uchodzki familok - po blisku granica
Mioł Ślōnzok we Niymcach niywesołe lica?
Dyć mōg sie przekludzić
We Polsce łobudzić
Wiyncyj tych uchodzkich znojdziesz w Bielszowicach.


W Rudzie Ślōnski Industriada!
insilesia.pl/wydarzenia/artykul/3194/Industriada_2011__Ruda_Slaska
Kaj rym ślōnski tam parada
Niy skiż mecyji
Skiż promocyji!
Dyć kolanijo to tyż "osada".

Sie z Ficinusa ciga straciyła
Choć bergmōnowi niyroz już kryła
Teroz niy znoloz
Kajniykaj poloz
Ciekawo Ślōnska piernika była

Tako na wander z wiosnōm wybrała
Hersko z tym czuła, ani beczała
Beleco szkubnie
Wcale niy rubnie
Kedyś nōm powiy kaj sie smykała?


"Klōntwa Ficinusa"

Roz na Ficinusie sie ciga straciyła
Francek fest stropiōny - tōż to jego była
Szukoł na Szwarcwaldzie, Kōntach i Walcwerku
Ślod po niyj niy ôstoł jako po oplerku

Na Ficinus wroco, we szynku popijo
Żałość go durś biere - dyć co widzi? -Ryjok!
Rogi jako capa - sztyngs siary aż kryńci
Czy już djosek Francka do piekła przinyńci?

Dyć niy - łobiycuje mu ciga poszukać
Cyrograf podpisać? Do piekła już klupać?
Wystyknie zrychtować ôziym ôszkliwości?!
Potym ciga wrōci - szkryfna tu nojprości

Ech, bergmōnie gupi - żeś sie na to godziōł!
Djosek niy piyrszego do piekła prziwodziōł
Ôziym grzychōw teroz łōn ci podyktuje
Choć ciga sie wrōci czy dusza zretujesz?

Toś ôkrod biydoka, pluł w świyncōno woda
Gyra ci ślepymu podstawić niy szkoda
Struć psa sōmsiodowi, ôbgodać mu cera
Sago wylyźć na dwōr, strzaskać szkła we brelach

A łōsmy wystympek - zagwizdać na dole!
-Ciga mu wspōmniała jak ôko w rosole
Kej gwizdnōł - co stało? -Spod na gowa beler!
Czy zdōnżōł spokopić? -Dlo życio w tym feler!

Niym świynto Barbara przi Francku stanyła
Już dusza bergmōna do piekła sfurgnyła
Ponoć kajsik po niym ciga zameczała
Dyć na tyn Ficinus tyż wrōcić niy śmiała

Wspōminōm jo ło tym kej na słupki kukōm
Łoziym sztrasa grodzi - wcale wōm niy blukōm
"Klōntwa Ficinusa" w słupkach, w liczbie widza
Jako jōm przełōmać? -Ździybko nad tym biydza.
Ciga z Ficinusa

Ciga ło pōłnocy przi słupkach sie zjawio
Jak piyrwyj godajōm tu na nia "Ryszawo"
Łōna jako z cegły choć Ficinus siwy
Roztomajte ło niyj słychać było dziwy

Cosik sōm pamiyntōm - starka mi prawiyli
Znodli sie dwa śmiałki - ciga wydojyli
Kej mlyka zaś szlukli - co złe ich trefiyło
Mioł farorz posługa - truły im kropiyło

Kej ciga tu meczy - pozōr fest dowejcie
Sie jōm dojić nawet nigdy niy chytejcie
Niyszczyńście z tym przeca na tym Ficinusie
"Ryszawo" widzicie - przeżegnejcie tu sie.


Chciała ciga być na Krymie
Skuli tego niy podrzymie
Co powiycie?
Morne życie?!
Dyć Ryszawo wiela strzimie

Wele szachty ty ceglany
Znodła kedyś sie nad ranym
Z Wiyrka znocie
Tam jōm mocie
Ze "Andrzeja" zocnym mianym

Tōż fest ciga baszcie dziwo
Przi niyj aż rogami kiwo
Krymskōm zdo sie!
Ktōś mo w nosie?
Dyć Ryszawo szporobliwo

Już niy nyńci Morze Czorne
Plaże krymske niy za szworne
"Baszty" styknie
Tako piyknie
Zdo sie na nic co jest morne.
Na Szwarcwaldzie

Przez ta ciga z Ficinusa
Francek djobłu łoddoł dusza
Wspōmnieć idzie
Żech niy w biydzie
Dyć coś szkryfnōńć ło niyj musza

Sie na Szwarcwald roz wybrała
Bukōw, dymbōw tam szukała
W gynstym lesie
Strach sie niesie
Bestōż ciga zameczała?

Zameczała ze żałości
Możno ździybko tyż we złości
Niy ma bora
Niy łod wczora
Gruby zwiyrz już tu niy gości.


Znodła sie ciga roz na Alinie
Pierōmbol - lasu łōna niy minie!
Jagōd nażarła
Z nich niy pomarła
Piyrwyj ich wiela rosło w dziedzinie

Na Mrōwczo Gōrka w kōńcu keruje
Ze niyj Antōniynhucie dziwuje
Kōminōw wiela
Dyć tako sztela
Czy sie Ryszawo z tego raduje?

Wele Wawrzyńca ździybko zaś tropi
Z cigi na ruszcie ktōś fet wytopi?
Czy w jeji gowie
mlyko lilowe?
Z jagōd - Ficinus możno spokopi.
Wlazła ciga roz do banki
Chciała jechać dwa przistanki
Ech Ryszawo!
Czyś kulawo?
Zawrōm cie kaj niy ma klamki!

Jak na gowiydź szafner kuko?
Czego tukej ciga szuko?!
Niy zapłaci?
Niych sie traci!
Istno meczy kej łōn bluko

A dyć już na Laurasztrasie
Ze ty banki stracić trza sie
Grosz trza by dać
Tako widać
Wyskoczyła drap - mamlasie

Niych ta banka dali kulo
Nikt Ryszawy niy łofulo
Jōm przegonia
z krasikonia?
Co bych z tego mioł? Dyć nulo

Kej sie pasie to niy boja
Że nic z cigi niy wydoja
Bamber rzyko?
Czyje mlyko?
Łōna broji czy jo broja?
Łoziym grzychōw Francka

Łoziym grzychōw Francka
Durś tu pamiyntajom
Choć djosek niy wancka
Czy jo ło nich bajōm?
Francek "Maj"?

We maju rodzony czy miano te nosiōł?
Tako mu godali choć ło to niy prosiōł
Ponoć ciga straciōł z tym miesiōncym prawie
Ze djoskym tyż trefiōł sie wtedy na jawie
Dlo Francka tyn miesiōnc mioł cosik ze piynty
Żył jeszcze, a przeca już zdoł sie przeklynty.
Znodła ciga sie we Rudzie
Kajś prawiyli ło tym cudzie
Luftkolejka fest dziwuje
Wōngel furgo - forszteluje
W kero strōna dali pódzie?

Ano - poszła liny śladym
Na ta ciga niy ma rady
W hucie znodła se kowola
Chce by podkuł jōm - niy smola
Skiż Ryszawy durś sōm zwady

Łązi, tyro kaj niy trzeba
A ktōś robi na kyns chleba
Kijym złojić?
Czy wydojić?
Przez nia Franc niy wloz do Nieba.


Ciga z Sowizdrzołym niy bydzie we zgodzie
Jak go kajsik trefi pewnikym pobodzie
Zgobić tyż poradzi
Chocioż se niy wadzi
Ponoć już kajniykaj Ryszawo jest w modzie
Łōsmy słupek - łōsmy grzych

Łōsmy grzych to łod bergmōna
Prziszło mu skiż tego skōnać
Jako gwizdnōńć Skarbnikowi?
Strach - to kożdy ci tu powiy

Nic że z djoskym sztama trzimiesz
Już we betach niy podrzymiesz
Nic że ktōsik kajś zaślimto
Zły tref przidzie - ano, wiym to

Łōsmy słupek jak memynto
Ech, Barbōrko, choć żeś świynto
Niy poradzisz na to przeca
Jo niy darmo ło tym kleca.

Zaś na Ficinusie
Znodła sie cigula
Zaś radujōm tu sie
Jo niy chca wos fulać
Blysła kolanijo dyć przi Industriadzie
Ło djoskach niy myślōm ani jakiś zwadzie.


Ciga z Ficinusa na Nikisz trefiyła
Ponoć tam tyż wiela richtig nazgobiyła
Znali ta Ryszawo na tym Ślōnsku całym
A przeca tyn regiōn wcale niy jest małym.


Na Ficinusie szpacyrowali
Czy kolaniji ty bydōm pszali?
Ciga trefiyli?
We strachu byli?
- Dyć jeji mlyka niy prōbowali.


Tyroł sago?

Francek Maj tyroł po Ficinusie
Niy cołkym sago - przisiyngōm tu sie
Bōł po bosoku, bez koszuliny
Dyć we spōdniokach cosik mioł driny
Yno co tako w niydziela stało
Djoskowi stykło – go radowało.


"Błogosławiyństwo Boże"

Pōn Bōg błogosławiōł, dyć niy Francka Maja
Skuli jego cigi niyroz przeca haja
Ryszawo citała
Coś ze djoska miała
Wiela by ło istny szło wōm tukej bajać.

Jakby wiedzioł

Jakby Jorg Ficinus co my wiymy wiedzioł
Możno by przi szachcie z mianym swojim siedzioł
Dyć mo kolanijo
Ło cie - kryjolyjo!
Djosek mu kamratym? -Tego bych niy pedzioł.

Szpaski konkursowe z Ficinusa
Strzaskoł brele

Strzaskoł sōmsiodowi
Francek Maj te brele
Sługiwoł djoskowi?
Ze tego wesele?
Dyć po Ficinusie sago potym tyroł!
Na szkło breli w gyrze Janioł Strōż zaziyroł?

Sago tyroł?

Sago tyroł?
We spōdniokach?
Ftōś zaziyroł?
Żol boroka?
Ślepy Anie z Ficinusa
Wloz we łoko – szkryfnōńć musza.

Cigi mleko

Piōł żeś cigi mleko?
Ty ze Ficinusa?
Niyjedyn chop rzyko
Wyjawić dyć musza
Zamiost modrych pilōw pij mleko ty cigi
Frelka „ja” ci powiy –zowdy, choć na migi.

autor: Bronisław Wątroba

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na rudaslaska.naszemiasto.pl Nasze Miasto