Drugie życie hałdy

Hałda przy ul. 1 Maja jest jednym z czterech zwałowisk pocynkowych w Rudzie Śląskiej i wyróżnia się tym, że znajduje się praktycznie w centrum miasta. - Tak duży poprzemysłowy teren i to w takiej lokalizacji jest z pewnością problemem. Dlatego też postanowiliśmy wziąć udział w międzynarodowym projekcie LUMAT, który dał nam możliwość sięgnięcia po unijne pieniądze. Teraz zabraliśmy do pracy – podkreśla prezydent Grażyna Dziedzic.

Realizacja projektu LUMAT rozpoczęła się w tym roku. Mimo, że prace międzynarodowego zespołu trwają dopiero kilka miesięcy, to już udało się sporo zrobić. – Opracowany został harmonogram robót, a także badania struktury gruntu hałdy. Kończymy też prace nad specyfikacją potrzebną do ogłoszenia zamówienia na wykonanie dokumentacji – wylicza wiceprezydent Michał Pierończyk.

Kolejnym ważnym krokiem będą konsultacje społeczne z mieszkańcami, podczas których przedstawiciele Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach oraz władze miasta przedstawią założenia projektu oraz propozycje zagospodarowania terenu hałdy. – Oprócz prac związanych z formowaniem terenu i nasadzeniami roślin wchłaniających lub zatrzymujących metale ciężkie, kluczowym będzie utworzenie specjalnej przestrzeni pod funkcje rekreacyjne. Chcemy, żeby było to miejsce unikatowe na skalę kraju. Jednym z założeń całego projektu jest bowiem przeprowadzenie rewitalizacji hałdy, będącej jednocześnie wzorem dla innych tego typu przedsięwzięć – podkreśla wiceprezydent Pierończyk.

Pierwsze rozmowy z mieszkańcami na temat zagospodarowania hałdy przy ul. 1 Maja były prowadzone już dwa lata temu, podczas prac nad Lokalnym Programem Rewitalizacji w ramach programu Miasto3. - Podczas specjalnych warsztatów, dotyczących zagospodarowania kluczowych przestrzeni w dzielnicy Wirek, mieszkańcy wskazywali, żeby omawianym lokalizacjom, w tym hałdzie przy ul. 1 Maja, nadać funkcje rekreacyjne – informuje Aleksandra Kruszewska, naczelnik Wydziału Rozwoju Miasta.

Projekt LUMAT realizowany będzie do 2019 roku w ramach Programu INTERREG Central Europe. Jego całkowita wartość to ok. 10 mln zł, z czego dofinansowanie do rudzkiej „części” wyniesie ponad 1 mln zł. Jego partnerami obok Rudy Śląskiej są inne europejskie miasta oraz instytuty badawcze, m.in. Turyn, słowacka Trnava, słoweński Kranj, czy czeska Ostrawa.

Jednym z elementów projektu jest także wymiana doświadczeń pomiędzy partnerami oraz szkolenia, które kierowane będą zarówno do sektora publicznego jak i prywatnego oraz do organizacji pozarządowych. Będą one przede wszystkim dotyczyć zagadnień związanych
z efektywnym zagospodarowaniem terenów poprzemysłowych.

Przypomnijmy, że władze Rudy Śląskiej starają się także o inne środki na rewitalizację terenu hałdy przy ul. 1 Maja. Mowa tu o ponad 6 mln zł ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, które miałyby zostać przeznaczone na powstanie tzw. traktu rudzkiego, czyli ścieżki rowerowo–pieszo-rolkarskiej, łączącej Wirek z Nowym Bytomiem. Obecnie władze miasta czekają na rozstrzygnięcie konkursu. W przypadku otrzymania dofinansowania i realizacji zdania, inwestycja ta uzupełniałaby się z rewitalizacją hałdy w ramach programu LUMAT.

Pocynkowa hałda przy ul. 1 Maja zajmuje obszar 6,5 ha i jest pozostałością po działającej w tym rejonie w okresie od I połowy XIX w. do 1925 roku hucie cynku Liebe – Hoffnung.

W Rudzie Śląskiej hałdy zajmują 3,5 km², czyli blisko 5 proc. powierzchni miasta. W ubiegłym roku udało się je wszystkie zinwentaryzować. W ten sposób na mapie miasta naniesiono 35 lokalizacji. Dla każdej z nich założono kartę obiektu, w której znajdują się informacje o stanie własnościowym, przeznaczeniu terenu, powierzchni hałdy, pochodzeniu odpadów, rodzaju zdeponowanego materiału, a w niektórych przypadkach także o ilości materiału. Większość ze zinwentaryzowanych zwałowisk w mieście to hałdy pokopalniane, na których znajdują się odpady pogórnicze.