Kasa na bańki mydlane

W jakich okolicznościach urząd pracy udziela bezrobotnemu bezzwrotnej pomocy finansowej przeznaczonej na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej? Kiedy może odmówić tej pomocy? Mariusz Dadok z Chorzowa, który starał się o pieniądze, twierdzi, że w chorzowskim Powiatowym Urzędzie Pracy nie uzyskał odpowiedzi na te pytania.

Trudny rynek

O pieniądze na rozkręcenie biznesu Mariusz Dadok starał się od listopada ubiegłego roku. Postanowił wydawać biuletyn informacyjno-reklamowy w Chorzowie i ościennych miastach.
– Rozeznałem prawie 80 firm, m.in. z Bytomia, Rudy Śląskiej, Siemianowic Śląskich – mówi bezrobotny. – Zwykle nie stać ich na ogłoszenia w wysoko nakładowych dziennikach, ale byłyby zainteresowane tanią reklamą w specjalistycznej gazetce. Pracowałem w podobnym biznesie za granicą i wiem, jak się to robi.
Dokumentacja, którą złożył, była jednak niekompletna. Brakowało biznesplanu, a sama kalkulacja kosztów i zysków to za mało. Uzupełnił braki, ale i tak na początku grudnia 2004 roku otrzymał odmowę.
– Dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy argumentował, że są niewielkie szanse na powodzenie takiego przedsięwzięcia. Uznał, że jest obciążone zbyt dużym ryzykiem i nie gwarantuje sukcesu – mówi pan Mariusz. – Wniosek odrzucono bez rozmowy ze mną i bez podania jakiejkolwiek podstawy prawnej.

Papiery zniknęły

Dopiero kiedy odwołał się do wojewody śląskiego, otrzymał od dyrektora szersze wyjaśnienia. Mowa w nich o trudnościach w konkurowaniu jednoosobowej firmy z wysoko nakładowymi wydawnictwami, które mają już ugruntowaną pozycję w regionie oraz nieuwzględnieniu części kosztów związanych z drukiem i obsługą wydawnictwa.
Ale w piśmie podano też, że powodem odmowy był brak udokumentowanego wykształcenia i doświadczenia zawodowego Mariusza Dadoka.
– Kiedyś zaginęły mi dokumenty, dlatego nie mam świadectwa ze szkoły – przekonuje zainteresowany. Jego zdaniem, problem tkwi raczej w niekompetencji urzędników PUP, którzy o wielu sprawach bezrobotnych w ogóle nie informują. – Dopiero w Wydziale Polityki Społecznej Urzędu Wojewódzkiego wskazano mi konkretne artykuły i paragrafy odpowiedniej ustawy. Aby dostać te pieniądze, zarejestrowałem działalność i wynająłem lokal, co naraziło mnie na długi, a przecież to miał być sposób na wyjście z bezrobocia i bezdomności. Nie rozumiem też, dlaczego ta odmowa nie jest podana w formie administracyjnej decyzji z podstawą prawną i drogą odwoławczą – mówi bezrobotny.

Komu przysługuje pomoc
Urząd pracy może – w imieniu starosty – przyznać bezrobotnemu jednorazowo pieniądze na podjęcie działalności gospodarczej w wysokości nie przekraczającej 500 procent przeciętnego wynagrodzenia. Dokumentacja załączona do wniosku powinna zawierać tę kwotę, rodzaj planowanej działalności gospodarczej, szczegółową kalkulację kosztów, źródła finansowania tej działalności oraz własną inicjatywę (dotyczącą m.in. pozyskania lokalu, uzyskania niezbędnych pozwoleń oraz odbycia szkoleń), szczegółową specyfikację i harmonogram zakupów w ramach wnioskowanych środków, przewidywane efekty ekonomiczne prowadzenia działalności gospodarczej, sposób zabezpieczenia środków.
Przy udzielaniu dotacji bierze się pod uwagę sytuację na lokalnym rynku pracy, zapotrzebowanie na dany rodzaj działalności gospodarczej na konkretnym terenie, wysokość posiadanych środków własnych, sposób rozwiązania umowy o pracę, bądź fakt prowadzenia wcześniej działalności gospodarczej i powody jej zaprzestania, predyspozycje bezrobotnego zamierzającego podjąć działalność ustalone w oparciu o opinię doradcy zawodowego oraz gwarancję wykorzystania środków zgodnie z przeznaczeniem. W praktyce urzędy pracy najchętniej udzielają dotacji na działalność usługową, ale również produkcyjną lub handlową, jeśli daje szansę na zyski.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 99 poz. 1001),
- Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 31 sierpnia 2004 r. w sprawie warunków i trybu refundacji ze środków Funduszu Pracy, kosztów wyposażenia i doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego, przyznawania bezrobotnemu środków na podjęcie działalności gospodarczej i refundowania kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa oraz wymiaru dopuszczalnej pomocy (Dz. U. z 2004 r. Nr 196 poz. 2018),
- Kodeks cywilny,
- Regulaminy udzielania dotacji różne dla poszczególnych powiatów.

Jerzy Kędziora, dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w Chorzowie:
O odmowie udzielenia pomocy w tym konkretnym przypadku zadecydowały dwie sprawy. Po pierwsze, pomoc może być przyznana pod warunkiem, że przez dwanaście miesięcy przedsiębiorstwo będzie istnieć i przynosić zyski. Tymczasem planowana przez wnioskodawcę działalność nie gwarantuje sukcesu. Pan Mariusz Dadok nie wziął pod uwagę ogromnej konkurencji, jaka panuje na rynku podobnych usług. Nie podał też precyzyjnie kosztów wydawniczych i kolportażu, a także nakładu pracy, jakiego wymagałaby taka działalność. Po drugie, dane, jakie ten pan umieścił we wniosku, były rozbieżne z tymi, które zawierała karta rejestracyjna, co poddawało w wątpliwość jego wiarygodność. Komisja, która rozpatrywała wniosek, kierowała się uzasadnionymi obawami, że pieniądze, o które ubiegał się zainteresowany, nie zostaną właściwie spożytkowane, a tym bardziej pomnożone.
Pomoc bezzwrotna na rozpoczęcie działalności gospodarczej nie jest świadczeniem obligatoryjnym udzielanym wtedy, kiedy wnioskodawca spełnienia określone warunki, ale cywilnym zobowiązaniem zawieranym na podstawie umowy. Dlatego nie może zostać wydana w tej sprawie decyzja administracyjna. Nie została też podana droga odwoławcza, ponieważ zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia, żadnej ze stron nie przysługuje roszczenie o zawarcie takiej umowy.
Informację o pomocy bezzwrotnej można znaleźć w urzędzie bez problemu. Ale pracownik rejestrujący bezrobotnych nie jest w stanie tłumaczyć każdemu szczegółowych zasad korzystania z aktywizacji zawodowej, ani mówić o dostępnych formach pomocy, z której mogą korzystać osoby poszukujące pracy. Jeśli ktoś jest zainteresowany szczegółami, zostaje skierowany do wyspecjalizowanego doradcy.