Lasy Państwowe zwiększyły możliwości retencji wody. Zmiany klimatu będą dzięki temu w lasach mniej odczuwalne?

Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych w Lasach Państwowych jest jednostką, która zajmuje się koordynacją realizowanych przez leśników dużych, ogólnopolskich projektów, współfinansowanych ze środków unijnych. Dotyczą one czynnej ochrony przyrody, małej retencji czy ochrony przeciwpożarowej. Część projektów wiąże się też z transformacją energetyczną lasów i przeciwdziałaniem zmianom klimatu.

Właśnie w ramach kompleksowej adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu w minionych latach realizowane były dwa projekty:

• pierwszy dotyczył małej retencji oraz przeciwdziałania erozji wodnej na terenach nizinnych,
• drugi - na terenach górskich.

Realizacja obu przedsięwzięć pozwoliła na zretencjonowanie w całych Lasach Państwowych ok. 2,5 mln m sześc. wody.

Inwestycje nizinne skupiały się na budowie i modernizacji niewielkich zbiorników wodnych oraz ochronie mokradeł. Inwestycje w górach to m.in. działania przeciwerozyjne, zabezpieczające leśną infrastrukturę drogową przed niszczącą siłą wody. Część ma także znaczenie dla poprawy retencji, opóźniając i rozpraszając spływ wody po górskich stokach.

Jeszcze inne działania służyły naturalizacji potoków: przywróceniu swobodnego przepływu wody i niesionego przez nią materiału oraz swobodnej migracji ryb i innych zwierząt wodnych.

- Rozwiązania wypracowane przez leśników w porozumieniu z inżynierami i projektantami bazują na wykorzystaniu lokalnych, naturalnie występujących surowców – drewna i kamieni. Wykraczają one poza gospodarkę leśną i skupiają się na procesach wspomagających adaptację lasów do zmian klimatu - wyjaśniła szefowa Centrum, Karolina Paulewicz-Bazała.

Wśród najważniejszych zalet małej retencji jest łagodzenie skutków obniżania się poziomu wód gruntowych i poprawa bilansu wodnego, co wywiera pozytywny wpływ nie tylko na cały ekosystem leśny, ale i sąsiednie, np. tereny rolnicze. Mała retencja zwiększa też wilgotność siedlisk leśnych, podnosząc lustro wód gruntowych w pobliżu zbiorników.

- Dzięki przywracaniu i ochronie mokradeł istnieje szansa na poprawę jakości siedlisk i warunków bytowania populacji wielu wysoko wyspecjalizowanych gatunków flory i fauny. Realizacja projektów nie tylko korzystnie oddziałuje na bioróżnorodność, ale zwiększa także zdolności adaptacyjne lasów do zmian klimatu oraz zabezpiecza lasy i przylegające do nich tereny przed powodziami i suszami - wyjaśniają przedstawiciele Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych LP.

Lasy Państwowe już od lat 90. ub. wieku realizują projekty służące małej retencji i przeciwdziałaniu erozji wodnej, m.in. poprzez budowę małych zbiorników oraz budowli piętrzących na leśnych ciekach wodnych. W latach 1998-2005 powstały 1124 takie budowle o łącznej pojemności 8,4 mln m sześc., a w latach 2011-2015 - 3553 obiekty, zbudowane z wykorzystaniem naturalnych materiałów i ukształtowania terenu.